De Dorpskerk van Zurich is gebouwd in 1864, ter vervanging van een kerk die in 1772 werd gesloopt. De toren van de oude kerk bleef staan, maar werd in 1913 ingrijpend aangepast toen de kerk van buiten werd gerestaureerd. Kerk en toren kregen toen een “jas” in neorenaissance stijl en dat is vrij zeldzaam in Fryslân.

BOUWSTIJL

Neorenaissance

LIGGING

Zurich ligt tamelijk geïsoleerd aan de kop van de Afsluitdijk, ten zuiden van Harlingen. Het dorp wordt in de veertiende eeuw voor het eerst genoemd. De naam is vermoedelijk afgeleid van Zuderinghe, wat zuidhoek of zuidoever betekent. De dorpelingen beschermden zich al vroeg met een dijk tegen de dreiging van de zee. De dijk werd in 1963 verhoogd tot tien meter boven NAP.

DATERING

Kerk 1864, toren gerestaureerd in 1913.

EXTERIEUR

De kerk van Zurich is weliswaar een vrij jong gebouw, maar is qua vormgeving een buitenbeentje onder de kerken van de collectie Fryslân. Het heeft het karakter van de in de kerkbouw vrij zeldzame neorenaissancestijl. Verzorgd maar eenvoudig. Stedenbouwkundig is de kerk met het kerkhof van groot belang voor het dorp Zurich. De kerk verkeert nog nagenoeg in de oorspronkelijke staat.

Het eenbeukige schip van de kerk heeft aan de noordzijde een gesloten gevel voorzien van vier nissen. De zuidgevel is voorzien van vier rondboogvensters. In de driezijdige koorsluiting staan nog twee vensters (aan weerszijden van de preekstoel). Het schip is geleed in vijf traveeën. Onder de dorpels van de ramen loopt een cordonlijst. De steunberen tussen vensters en nissen worden geaccentueerd met elementen van kunststeen. Het dak is gedekt met leien in rijndekking. Op het noordelijke dakschild staan nog drie kleine kapellen. Die aan de zuidzijde zijn bij een opknapbeurt verwijderd. De pinakel op het dak draagt een windvaan in de vorm van een hinde, verwijzend naar het wapen van de vroegere gemeente Wûnseradiel.

INTERIEUR

Inwendig hoort de vormgeving van de voorkerk bij het bouwprogramma van 1913. Het interieur van het schip dateert uit de bouwtijd van 1864. Op de wanden zijn tussen gegroefde pilasters in stuc rondbogen aangebracht, voorzien van sierornamenten. De uiterst eenvoudige preekstoel dateert eveneens uit deze tijd. Ongeveer de helft van de banken is in de loop der tijd vervangen door stoelen. Meubilair en orgels zijn geschilderd in twee lichte tinten blauwgrijs. Niet origineel, maar het levert wel een licht interieur op.

In de voorkerk hangt een houten gedenkbord met het opschrift: “Deze kerk is gesticht door de kerkvoogden van Zurich in ’t jaar 1864: Jacob Terpstra, Anthoon J. Barneveld en Kornelis W. de Boer. Prediker 12 vs 13 Vreest God en houdt zijne geboden”.

Aan de torenzijde is in de voorkerk een gedenksteen ingemetseld met de tekst: “In het jaar 1913 is de toren gebouwd en het bestaande kerkgebouw van buiten gerestaureerd. De kerkvoogden: H. Postma, H. Miedema en R. de Boer.”

Volgens kerkenkenner Sytse ten Hoeve (†) heeft de restauratie in 1913 plaatsgevonden onder leiding van gemeentearchitect L. Reitsma, die ook de toren van Cornwerd (1898) heeft ontworpen.

In de kerk kan tegenwoordig ook worden geslapen (Tsjemping). Dit is speciaal voor pelgrims (leden van het Genootschap) en voor donateurs van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. Belangstellenden kunnen contact opnemen met de Plaatselijke Commissie. Ook is de kerk vooral in de zomermaanden open voor toeristen en mensen die door Zurich komen, bijvoorbeeld degene die meedoen aan “Het Zilten Pad”.

TOREN

De toren bevat mogelijk een middeleeuwse kern. Toen de kerk in 1772 werd gesloopt, bleef de toren op verzoek van de scheepvaart staan als baken langs de kust. De oude toren was oorspronkelijk voorzien van een zadeldak, maar werd bij de restauratie in 1913 ingrijpend aangepast, toen zowel schip als toren ommetseld werden.

De toren bestaat uit twee geledingen met een omgang rond de achtzijdige lantaarn met spits. Het metselwerk is versierd met rondboogvensters, nissen in dezelfde vorm en ronde uurwerknissen, alle voorzien van natuurstenen neggen.

ORGEL

Het eenklaviers orgel is gebouwd door de Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden en dateert uit 1901.

KERKHOF

De kerk staat op een ruim, door vrij jonge iepen omzoomd kerkhof. Dit geheel redt het karakter van de wat onduidelijke kern van het dorp, dat verder vooral bebouwing kent langs de oude dijken. Het kerkhof is in eigendom gebleven van de Protestantse Gemeente Witmarsum, Pingjum en Zurich.

FACEBOOK PAGINA

Ons kerkje, daar zijn we zo trots op, dat deze zelfs een eigen Facebook pagina heeft!

-> Facebook pagina van het kerkje van Zurich